Thư giãn: chơi Linux được gì, mất gì?

Chưa nói đến những ý nghĩa lớn lao tầm vĩ mô, đối với một người ham mê tin học có đầu óc loại trung bình khá trở lên, "chơi" Linux là một cuộc chơi đầy hào hứng, liên tục đổi mới, liên tục khám phá mà lại đơn giản, rẻ tiền.

Chỉ cần ở trình độ trung bình, sau một thời gian "chơi" nguồn mở, bạn sẽ nhìn những người đang ngoan ngoãn đi theo Bill Gate với tâm trạng đầy thương cảm. Tại sao những "phi công trẻ" đầy sức sống như vậy lại cam chịu lẩn lút hoặc mất tiền để "lái máy bay bà già" Windows, chờ dài cổ mấy năm mới được ban phát một điều mới, nhất cử nhất động phải theo khuôn phép dotNet, Visual Basic, luôn luôn nơm nớp sợ sida, virus, spyware, ngay từ phút đầu tiên đã phải "mặc áo mưa" Norton Antivirus, ... trong khi có vô số các "em" Linux trẻ trung (vd: PCLinuxOS mới bắt đầu năm 2003), xinh đẹp (hãy thử Compiz, Berill, Metisse,...) và hiện đại, đầy cá tính, phong phú (gần 400 hệ Linux và hàng chục nghìn phần mềm nguồn mở) vây quanh? Nếu khó tính, không ưng em nào, bạn có thể tự lắp cho mình một em hoặc "phẫu thuật thẩm mỹ" một em có sẵn.

Tha hồ chọn lựa, không mất tiền, không sợ công an văn hóa sờ gáy vì vi phạm bản quyền, không sợ bệnh tật phải mặc áo mưa, liên tục khám phá, liên tục đổi mới, tay nghề lên trông thấy, từ một ngôi làng quen thuộc bước ra cả một thế giới mới rộng lớn, bạn còn mong gì hơn thế?

Dân xứ Nghệ với đầy lòng tự hào về tinh thần, trình độ học hành, tính cục bộ địa phương đã thành truyền thuyết mà sau đây vài năm không đẻ ra được một bộ Linux chứa đầy "Nghệ ngữ" và đặc thù xứ Nghệ thì .... chẳng còn gì mà nói nữa.

Với một ổ cứng phổ thông bây giờ, chia ra thành 5-6 partition mỗi cái khoảng 4GB, một đường ADSL và một ổ ghi CDROM, bạn có thể cài cùng lúc 5-6 hệ Linux (và Windows) rồi tha hồ mà vọc. Down một bản Linux 700MB ngay với kết nối wifi chỉ mất khoảng tiếng rưỡi là có cái để nghịch rồi. Linux có chu kỳ xuất các phiên bản mới tương đối nhanh (6 tháng hoặc ít hơn) và với gần 400 hệ Linux hiện có với nhiều ý tưởng rất mới lạ, chỉ sợ không có sức tìm hiểu. Khi đã nắm vững một hệ, việc tìm hiểu hệ khác không có khó khăn gì nhiều vì về cơ bản các hệ Linux đều chung phần lõi (kernel) và chung môi trường đồ họa (KDE, GNOME, ...), chỉ khác nhau về quan điểm thiết kế và các tiện ích đi kèm.

Ngay với một hệ Linux, khám phá kho phần mềm nguồn mở miễn phí tràn ngập trên Internet cũng là niềm say mê bất tận. Mỗi một mục tiêu ứng dụng đều có vài phần mềm khác nhau từ đơn giản đến phức tạp, cạnh tranh với nhau, chỉ cần tải về cài, tha hồ mà thử.

Ban đầu thì khó (cũng như khi mới học Windows), khi đã quen rồi thì chỉ là thời gian. Người chơi trung bình cũng học được khá nhiều điều. Ví dụ với máy in, bạn sẽ biết rằng hiện có nhiều protocol in khác nhau, do đó có nhiều dự án viết driver, một số loại máy in phải tải firmware về máy mỗi khi khởi động, v.v... Kiến thức chung sẽ khá hơn là chỉ việc đút cái đĩa driver Windows có sẵn vào cài. Bạn có thể tự mình cài cả một hệ máy chủ phức tạp theo những hướng dẫn từng bước có sẵn trên Internet với rất nhiều những kiến thức liên quan cũng có sẵn trên Internet. Trình độ của bạn sẽ cơ bản, chắc chắn hơn là cài máy móc môt bộ Windows server.

Một điều mọi người hay thắc mắc khi tìm hiểu về phần mềm nguồn mở: "Bọn nó được gì khi mất thời gian, công sức vào những việc không công như vậy?" Nếu là cao thủ thì khỏi phải bàn. Bạn sẽ có một sân chơi quốc tế để thể hiện tài năng khi công việc kiếm cơm mà cơ quan giao cho không cho phép bạn làm điều đó. Đây có lẽ là một trong những lý do tại sao dân lập trình nguồn mở lại lao vào những dự án không công đến như vậy. Lợi ích: một chỗ thể hiện tài năng, một nhóm những người cùng ham mê, một nơi có người chỉ bảo, hướng dẫn, một lớp học không mất tiền. Cao hơn nữa, nếu bạn cho rằng "như thế này không đúng", chẳng có gì ngăn cản bạn, không phải xin phép sếp hay công ty, bạn hãy chứng tỏ "làm như thế này mới hay", dựng riêng một hệ Linux hay phần mềm với đội ngũ "nhân viên" toàn các cao thủ "quốc tế" khác trên nền thành quả của những người khác mà chẳng có ai có quyển kiện tụng đòi ăn chia hoặc hưởng bản quyền. Khi đã thành danh, bạn có thể chìa những kết quả đó ra với công ty cũ hoặc mới để được hưởng những cái xứng đáng hơn.

Mất gì? Mất thời gian, công sức. Những ngày nghỉ, giờ nghỉ, thay vì có "bà già Windows" lo cơm ngon, canh ngọt ở nhà, bạn phải dẫn các em Linux đi chơi, chịu tất cả những cái nhõng nhẽo, thất thường của tuổi mới lớn (khi gõ những dòng này, thỉnh thoảng tôi phải Ctrl+Shift hai lần để gõ tiếp tiếng Việt vì lỗi của x-unikey-1.0.4). Nguy hiểm nữa nếu bạn dẫn em diễu qua mặt sếp, nhất là những sếp đại thụ về tin học. Tuổi già, có vợ có con, nhìn lũ trẻ nhởn nhơ vừa thèm vừa tức, bạn chết là cái chắc trừ khi gặp ông sếp chịu chơi.

Nếu bạn lại muốn vận động dùng Linux ở cơ quan thì bạn đúng là một Đông Ki sốt thời hiện đại. Bill Gate là một giáo chủ đầy quyền năng có hàng trăm triệu tín đồ sùng đạo (và lười thay đổi), là ông trùm ma túy quốc tế đã thành công gây nghiện cho cả thế giới (cai nghiện là điệp vụ bất khả thi, cái đấy ai cũng biết). Dấn thân vô chống lại ổng, sứt đầu mẻ trán là cái chắc. Chỉ cần một trong những tín đồ của ổng, có quyền có chức có quan hệ, bĩu môi một cái là bạn thân bại, danh liệt.

Rất ít người trong đám tín đồ ấy biết rằng chính giáo phái của mình cũng đang nao núng trước sức tấn công đầy ma lực của các nàng Linux trẻ trung và đang có những bước tiến để cải lão hoàn đồng, phẫu thuật thẩm mỹ cho bà lão của mình như một số post trong blog này đã viết.

Tương lai chắc chắn thuộc về bạn!!!