Ubuntu 8.04, những nhận xét ban đầu (update 1/5/08)

Ngày 24/4/08, bản Ubuntu 8.04 chính thức ra đời theo đúng kỳ hạn đã định là 6 tháng một phiên bản mới. Tên mã của 8.04 là Hardy Heron - con diệc gan dạ, hình con diệc xuất hiện trên màn hình nền mặc định của Ubuntu, hơi giống con hạc trên các bàn thờ.

Đây là bản LTS (Long Time Support - hỗ trợ dài hạn) thứ hai của giòng Ubuntu, bản Desktop hỗ trợ cập nhật các bản vá an ninh và sửa lỗi trong 3 năm - đến năm 2011, bản Server hỗ trợ 5 năm đến 2013. Được chọn là bản LTS có nghĩa là sẽ tương đối ổn định và tin cậy, những bản không phải LTS chỉ được hỗ trợ 1,5 năm. Riêng Kubuntu do còn giao thời giữa KDE3 và KDE4 nên không phải là bản LTS.

Một điểm nổi bật của Ubuntu 8.04 là chế độ cài trong Windows. Khi đang chạy Windows, đưa đĩa cài Ubuntu vào ổ CD sẽ xuất hiện một màn hình cài đặt cho phép cài Ubuntu như một ứng dụng (nhưng không phải là ứng dụng Windows) vào một thư mục Windows, không phải qua các bước tạo partition như trước đây. Sau khi cài xong, khởi động lại máy sẽ xuất hiện boot menu để chọn khởi động vào Windows hay Ubuntu. Cách cài này với người đã thạo Linux thì không có ý nghĩa gì, thậm chí còn dở vì tốc độ chậm hơn là cài lên partition mới. Tuy nhiên với người mới học Linux thì rất tiện vì không sợ nhầm lẫn mất Windows, không phải học các khái niệm mới về partition Linux. Biện pháp này được xem là có tính đột phá để phổ biến Ubuntu đến những người dùng lần đầu. Tất nhiên vẫn có thể boot máy từ đĩa cài Ubuntu để tạo partition mới rồi cài như các hệ Linux khác.

Về hình thức, bản 8.04 không có thay đổi gì nhiều so với bản 7.10. Chất lượng chủ yếu tốt hơn là ở các phiên bản mới của các gói phần mềm thành phần: nhân Linux và server đồ họa Xorg mới hỗ trợ nhiều phần cứng hơn, chỉnh sửa màn hình linh hoạt hơn, OpenOffice là bản mới nhất 2.4, thay đổi một vài trình ứng dụng, kết nối vào mạng Windows Active Directory bằng trình Likewise v.v...

Tuy nhiên với người dùng lại có một số trục trặc:

1- Bản Firefox mặc định là Firefox 3 beta5. Hầu hết các extension của Firefox 2 hiện chưa chạy được trên Firefox 3. Gỡ Firefox3, cài Firefox2 cũng không cài được các extension. Nếu bạn đã quen dùng extension thì đây là điều vô cùng khó chịu.

Update: mở thư mục /home/<username>/.mozilla xoá toàn bộ nội dung, chạy lại Firefox2.

2- Bộ gõ tiếng Việt xvnkb-0.3 đã sửa lỗi mount CD và dùng tốt trong 7.10 không dùng được trong 8.04. Khi gõ tiếng Việt trong OpenOffice, con trỏ giật sang trái xóa luôn ký tự đã gõ trước đó. Bộ gõ x-unikey thì xưa nay vẫn không gõ được trong OpenOffice. Cài bản scim-vietiti-upd.deb tại đây thì gõ được tiếng Việt bằng scim nhưng không tắt được màn hình xem trước Preedit: khi gõ xuất hiện một màn hình con hiển thị các ký tự đang gõ, khi xong một từ nhấn space, màn hình đó mới tắt và từ định gõ mới xuất hiện đúng vị trí. Cách làm này tiện cho gõ các chữ tượng hình, nhưng mới dùng cho tiếng Việt thì hơi khó chịu. Các phiên bản Ubuntu trước đều tắt được màn hình này.

Update: xem bài So sánh nhanh ....

3- Khi cài lên máy notebook Dell Inspiron 700m, cả Ubuntu và Kubuntu đều nhận đúng card wifi nhưng không kết nối được. Phiên bản trước (7.10) thì kết nối tốt. Điều này gây một cảm giác xấu và bất an: phiên bản mới có thể hỗ trợ nhiều phần cứng hơn, hỗ trợ tốt hơn một số phần cứng nhưng cũng có thể lại kém hơn với một vài phần cứng cũ.

Update: đổi chế độ mã hoá của ADSL modem từ WEP sang WPA Pre-shared key thì kết nối được.

4- Kubuntu 8.04 có hai bản: một bản chính thức dùng KDE3 và bản remix dùng KDE4. KDE4 đẹp hơn, nhiều hiệu ứng đồ họa hơn và một số phần mềm ứng dụng tốt hơn nhưng lại chưa đủ độ chín (tương tự Firefox3).

Tất cả những điều trên làm ta không thể cài và dùng ngay Ubuntu được. Bản Ubuntu này không gây được ấn tượng tốt như khi chuyển từ Ubuntu 6.10 lên 7.04 và 7.10. Tất nhiên đây chỉ là những nhận xét rất sơ bộ ban đầu.