12/30/07

Các đại công ty tin học và phần mềm nguồn mở

CÁC ĐẠI CÔNG TY TIN HỌC VÀ PHẦN MỀM NGUỒN MỞ


zxc232


Phong trào phần mềm nguồn mở ban đầu chỉ là “thú chơi” nghiệp dư của một số lập trình viên nay đã phát triển thành một trào lưu lớn, lôi cuốn cả các đại công ty tin học vào cuộc. Tìm hiểu tình hình này cũng là một cách để:





  1. Thấy được sức mạnh, tính nghiêm chỉnh và tương lai của phần mềm nguồn mở.




  2. Hiểu được rằng phần mềm nguồn mở không chỉ giới hạn ở máy tính để bàn. Thực tế nó phát huy sức mạnh đầu tiên ở các máy chủ và các ứng dụng cỡ lớn do các ưu điểm vốn có của nó.




Bài viết này sử dụng các tư liệu Internet. Nhấn vào các link để xem chi tiết.



I.SUN MICROSYSTEMS


Sun, cũng giống như IBM, là một công ty sản xuất cả phần cứng lẫn phần mềm, có những đóng góp rất lớn cho phong trào phần mềm nguồn mở. Sun là công ty đã nguồn mở hóa các sản phẩm của mình nhiều nhất so với bất kỳ công ty nào khác, mà lại toàn là những sản phẩm lớn, chủ yếu nhất của Sun.


Hệ điều hành Solaris của Sun là một hệ điều hành Unix mạnh. Từ cuối năm 2006, Solaris được chuyển thành hệ điều hành nguồn mở trong dự án OpenSolaris với hơn 60.000 thành viên tham gia, trong đó có 2000 người làm việc ăn lương của Sun. Theo Sun, Solaris có nhiều ứng dụng hơn bất kỳ hệ điều hành nguồn mở nào khác (khoảng 6000 ứng dụng).


Bộ phần mềm văn phòng StarOffice của Sun cũng được chuyển thành phần mềm nguồn mở với tên OpenOffice từ tháng 7/2000 (Sun tiếp tục bán StarOffice như phiên bản thương mại của OpenOffice với giá 70USD).


Từ tháng 11/2006, công nghệ Java nổi tiếng của Sun cũng trở thành sản phẩm nguồn mở.


Ngay cả bộ vi xử lý UltraSPARC 64bit của Sun cũng được nguồn mở hóa trong dự án OpenSPARC từ tháng 12/2005. Sun cung cấp thiết kế, mã nguồn bộ lệnh, các phần mềm công cụ,... của UltraSPARC theo giấy phép phần mềm nguồn mở GPL. Đây là một loại vi xử lý mạnh dành cho server và workstation.


Có thể nói Sun là một công ty kỳ lạ, “say mê” mở toang mọi bí mật thương mại của mình ra cho tất cả mọi người.



II. IBM


IBM hỗ trợ phần mềm nguồn mở cả trong ba lĩnh vực phần cứng, phần mềm và dịch vụ.


Về phần cứng, IBM có các dòng máy chủ chạy Linux:





  • Các siêu máy tính (supercomputer): trong danh sách Top500 siêu máy tính mạnh nhất thế giới tháng 11/2007, hai vị trí hàng đầu thuộc về siêu máy tính BlueGene/L của IBM. Siêu máy tính này chạy hệ điều hành hỗn hợp CNK/SLES 9 (SUSE Linux Enterprise Server 9) và SLES 9. Đáng chú ý là trong danh sách Top500, số siêu máy tính chạy Linux chiếm 85,20%.




  • Các máy chủ cỡ lớn (mainframe server) thuộc họ IBM System z chạy các hệ điều hành Linux (SUSE) và các giải pháp ứng dụng Linux.




  • Các dòng máy chủ khác của IBM cũng hỗ trợ Linux: IBM System x, System i, System p, BladeCenter, System Cluster và hệ thống lưu trữ mạng System Storage. Hai bản Linux được IBM chính thức hỗ trợ là RedHat và Novell SUSE.




Về phần mềm, IBM hỗ trợ phần mềm nguồn mở ở những mặt sau:





  • IBM có một Trung tâm Công nghệ Linux với hơn 600 kỹ sư phần mềm làm việc cho hơn 100 dự án phần mềm nguồn mở.




  • Hơn 500 phần mềm của IBM chạy trên nền Linux. Trong đó có hầu hết các sản phẩm lớn của IBM như:








    • Phần mềm cơ sở dữ liệu cỡ lớn DB2 và Informix. Đây là những phần mềm cơ sở dữ liệu ngang tầm với Oracle và SQL Server.




    • Họ phần mềm làm việc cộng tác Lotus (trong đó có bộ phần mềm văn phòng Lotus Symphony dựa trên nền OpenOffice),




    • Công cụ phát triển phần mềm Rational. Đây là bộ công cụ rất mạnh cho mọi giai đoạn từ A đến Z của quá trình phát triển phần mềm.




    • Phần mềm quản lý hạ tầng nghiệp vụ Tivoli. Phần mềm này quản lý một loạt hạ tầng mạng nghiệp vụ: quản lý ứng dụng, lỗi, các dịch vụ, cấu hình máy, an ninh,...




    • Phần mềm máy chủ ứng dụng WebSphere.








  • Một số phần mềm của IBM có phiên bản nguồn mở (Community Edition), ví dụ WebSphere hoặc dựa trên một phần mềm nguồn mở, ví dụ Lotus Symphony. IBM có riêng một loại giấy phép phần mềm nguồn mở.




Về dịch vụ, IBM cung cấp một loạt dịch vụ liên quan đến Linux: thiết kế, lên kế hoạch, triển khai, hỗ trợ, quản lý các hệ thống Linux mới hoặc chuyển từ các hệ thống khác sang Linux.



III.ORACLE


Oracle là một trong những công ty phần mềm lớn nhất thế giới. Các sản phẩm chính của công ty gồm: hệ quản trị cơ sở dữ liệu Oracle (đứng đầu thế giới về thị phần), các phần mềm trung gian (midleware): máy chủ ứng dụng (Application Server), quản lý quá trình nghiệp vụ (Business Process Management), quản lý nội dung (Content Management),..., các bộ phần mềm ứng dụng (Oracle E-Business Suite, ...).


Các phần mềm của Oracle đều là những sản phẩm lớn, đắt tiền chủ yếu phục vụ cho các khách hàng lớn.


Theo Oracle: “Hiện nay, nhiều khách hàng đang sử dụng Oracle cùng với các công nghệ nguồn mở trong những môi trường cực kỳ quan trọng ( mission-critical environments) và thu được những lợi ích do chi phí thấp, dễ quản lý, tính sẵn sàng và độ tin cậy cao cùng với các ưu điểm về tốc độ và khả năng mở rộng”.


Theo một báo cáo của hãng Gartner, năm 2006 Linux là hệ điều hành tăng trưởng nhanh nhất (67%) trong thị trường các hệ quản trị cơ sở dữ liệu. Trong thị trường CSDL trên nền Linux, Oracle chiếm 82,6%.


Các phần mềm khác của Oracle cũng đang được xây dựng để chạy trên nền Linux.


Oracle có riêng một dịch vụ hỗ trợ Linux gọi là Oracle Unbreakable Linux chỉ sau 9 tháng triển khai đã có hơn 1500 khách hàng lớn: Mitshubishi, Nissan,...Bộ Linux của Oracle (Oracle Enterprise Linux) dựa trên nền RedHat. Gần đây, phần mềm Veritas Data Center của Symantec đã được xác nhận là chạy tốt trên nền hệ điều hành này.



IV.NOVELL


Novell là hãng phần mềm một thời nổi tiếng với hệ điều hành mạng Novell Netware. Nay sản phẩm chính của hãng là hệ Linux SUSE với các bộ SUSE Linux Enterprise Server 10SUSE Linux Enterprise Desktop 10 .


Cũng như một số các hãng kinh doanh phần mềm nguồn mở khác (Sun, IBM, RedHat,...), ngoài các sản phẩm Linux thương mại như hai hệ điều hành trên, Novell có một hệ điều hành nguồn mở OpenSUSE miễn phí dành cho cộng đồng.


Novell có một thỏa thuận riêng với Microsoft đảm bảo tính tương tác, kết nối giữa các sản phẩm Linux và Windows trong các môi trường mạng hỗn hợp. Vì vậy, SUSE thường được các tổ chức lớn (ngân hàng HSBC – 9.500 chi nhánh, 284.000 nhân viên tại 76 nước, 125 triệu khách hàng; nhà cung cấp sản phẩm văn phòng Office Depot – 15,5 tỷ USD doanh số, 52.000 nhân viên, chi nhánh tại 43 nước; ....) chọn.



V.DELL


Dell là một trong ba nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới. Năm 2007, Dell cũng là hãng máy tính lớn đầu tiên chính thức cài đặt, hỗ trợ hệ điều hành Linux Ubuntu trên một số loại máy tính để bàn và xách tay của hãng.


Theo Dell: “Ưu điểm của phần mềm nguồn mở là tin cậy hơn, linh hoạt hơn, cập nhật và sửa lỗi nhanh hơn, chi phí thấp hơn [Windows]. Hơn nữa, nếu bạn là chuyên gia lập trình, bạn có thể tinh chỉnh, sửa đổi mã nguồn để điều chỉnh hoàn toàn phần mềm làm đúng những điều bạn muốn. Nhược điểm của phần mềm nguồn mở là một số phần mềm cần phải có hiểu biết thêm hoặc sâu mới dùng được và hệ điều hành nguồn mở có thể không tương thích với các ứng dụng và phần cứng như Windows”.


Các máy tính của Dell cũng hỗ trợ các hệ Linux RedHat, Novell SUSE, Oracle Linux.



VI.Hewlett-Packard (HP)


HP là nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới. HP rất tích cực hỗ trợ phong trào phần mềm nguồn mở.


Hiện tại, HP có hơn 2.500 kỹ sư lập trình chuyên về Linux và phần mềm nguồn mở, 6.500 nhân viên trên toàn cầu chuyên cung cấp các dịch vụ về Linux và phần mềm nguồn mở và hơn 200 sản phẩm có phần mềm nguồn mở.


HP cũng là nhà bảo trợ cho nhiều tổ chức nguồn mở cũng như nhiều dự án nguồn mở lớn.


HP đã cung cấp hơn 1.200 driver máy in nguồn mở, hơn 200 gói phần mềm nguồn mở các loại khác.


HP cũng trực tiếp cung cấp các dịch vụ hỗ trợ, tư vấn, đào tạo về Linux và phần mềm nguồn mở.








private:stream Page 1 of 5




12/28/07

Phần mềm nguồn mở trên Windows

Phần mềm nguồn mở không phải chỉ có trên Linux. Điển hình là bộ OpenOffice có cả bản dành cho Windows, Linux, Solaris, Mac OS,...Dưới đây là danh sách 100 phần mềm nguồn mở chạy trên Windows (tất nhiên là không chỉ giới hạn ở con số 100):
http://itmanagement.earthweb.com/osrc/article.php/3718206

12/27/07

Danh sách phần mềm ứng dụng

Để tiện cho việc tìm kiếm, sử dụng các phần mềm ứng dụng, danh sách phần mềm được lập tại địa chỉ http://zxc232.wiki.zoho.com/Danh-sach-ung-dung.html
Danh sách này sẽ được bổ sung dần dần. Mọi người đều có thể thêm, sửa danh sách để chia sẻ cho người khác cùng biết.

12/26/07

Soạn, sửa hoặc convert file PDF

Thông thường muốn sửa các file PDF phải dùng Adobe Acrobat hoặc một số chương trình đã nêu trong một post trước khá phức tạp. Muốn convert file pdf thành file doc phải dùng pdf2word hoặc các chương trình tương tự trong Windows nhưng đều là chương trình bản quyền, phải trả phí. Chương trình KWord trong Kubuntu có chức năng Import file PDF để sửa và save as thành file doc (tất nhiên với điều kiện là file đó không bị khóa).
KWord có thể cài trực tiếp từ Add/Remove Programs. Đây là một trình soạn văn bản tuy chưa bằng OpenOffice nhưng có nhiều tính năng khá mạnh. Từ menu File, chọn Import rồi chọn file PDF. File này sẽ được nhập vào KWord như một file văn bản để soạn. Tuy nhiên, gõ tiếng Việt trong KWord hơi khó (không gõ nhanh được), xuất ra file pdf dưới dạng Print to file (pdf). Vì vậy nếu sửa nhiều thì nên save as file thành file doc hoặc odt rồi dùng OpenOffice để sửa và xuất ra file pdf.
KWord còn một tính năng nữa thuận tiện cho việc dịch là chia màn hình thành hai (Từ menu View chọn Split view). Tính năng này có trong MS Word nhưng không có trong OpenOffice.
KWord là phần mềm soạn văn bản nằm trong bộ KOffice. Trong KOffice còn có phần mềm bảng tính, phần mềm trình diễn,...tương tự MS Office và OpenOffice. Soạn văn bản và bảng tính của KOffice không mạnh bằng MS Office và OpenOffice nhưng các phần mềm khác như cơ sở dữ liệu, vẽ biểu đồ, đồ thị v.v... cũng đáng để tìm hiểu. Xem thêm tại www.koffice.org

12/24/07

Gỡ bỏ các gói phần mềm thừa

Khi cài đặt phần mềm ứng dụng vào Kubuntu, các thư viện và gói phần mềm phụ trợ còn thiếu cũng được cài đặt theo. Nhưng khi gỡ bỏ phần mềm ứng dụng thì các thư viện và phần mềm phụ trợ vẫn còn lại trong hệ thống.
Để dọn dẹp sạch hệ thống khỏi những gói phần mềm thừa, chỉ cần chạy lệnh
sudo apt-get autoremove
trong terminal.

12/23/07

Phần mềm nguồn mở và khả năng ứng dụng

Bài viết giới thiệu chung về phần mềm nguồn mở và khả năng ứng dụng ở nước ta:
























PHẦN MỀM NGUỒN MỞ VÀ KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG



Giới thiệu chung


Bài viết này giới thiệu các khái niệm cơ bản về phần mềm nguồn mở (PMNM), các đặc điểm, xu hướng phát triển, kinh nghiệm ứng dụng và khả năng ứng dụng tại nước ta.


Đối tượng nhằm đến là những người sử dụng máy tính bình thường, các cấp lãnh đạo có liên quan đến ứng dụng tin học. Do đó các khái niệm, thuật ngữ cố gắng trình bày một cách dễ hiểu nhất (đôi khi có thể không chính xác, chặt chẽ như cần phải có). Các vấn đề nêu dưới đây có tính chất khái niệm, giới thiệu chung. Có thể tìm hiểu chi tiết, cách làm cụ thể qua ví dụ tại website Opera nêu dưới đây hoặc tại rất nhiều website hướng dẫn trên Internet.


Phần mềm nguồn mở không phải là cái gì cao siêu, khó học, khó ứng dụng. Người có trình độ máy tính trung bình với những tài liệu hướng dẫn chi tiết bằng tiếng Việt tại đây, hoàn toàn có thể tự cài đặt, học sử dụng trong vòng một vài ngày cho các nhu cầu văn phòng thông thường, thay thế được Windows.


Trong hơn nửa năm qua, tại văn phòng tập đoàn Vinashin đã thí điểm cài đặt bộ phần mềm Linux Kubuntu trên hơn 1/3 số máy tính cá nhân có kết nối vào mạng chung. Đến nay có thể thấy rằng về cơ bản, hoàn toàn có thể dùng phần mềm nguồn mở trong tin học văn phòng (kể cả trong giao dịch quốc tế) thay thế cho Windows và MS Office.


Ngoài phần mềm trên máy tính cá nhân, phần mềm nguồn mở cũng có đầy đủ các loại dành cho máy chủ, các ứng dụng nghiệp vụ (lớn như ERP, chuyên nghiệp như chế bản, xử lý ảnh,...), các tiện ích (ghost, quét virus, mã hóa,....). Tất cả đều có trên Internet.


Các hướng dẫn cài đặt, sử dụng cụ thể bằng tiếng Việt cũng như kinh nghiệm được nêu trong địa chỉ Opera nói trên. Phần mềm có thể download từ Internet hoặc liên hệ với Trung tâm Tin học.



Tại sao nên dùng phần mềm nguồn mở


(Chi tiết về các điều dưới đây xem ở phần sau)




  1. Ứng dụng phần mềm nguồn mở là một chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ và cũng là một trào lưu đang phát triển rất mạnh trên thế giới.

  2. Phần mềm nguồn mở thường miễn phí hoặc có phí hỗ trợ thấp hơn phần mềm bản quyền cũng loại nhiều. Có những phần mềm nguồn mở (đặc biệt là phần mềm máy chủ) có tính năng, độ tin cậy cao hơn phần mềm nguồn đóng và được sử dụng phổ biến hơn (ví dụ các phần mềm Mail server, Web server).

  3. Phần mềm nguồn mở kiểm soát được nội dung (trực tiếp hoặc gián tiếp) do đó đảm bảo an ninh máy tính. Virus và spyware hầu như không có nên cũng tránh được bị ăn cắp dữ liệu, hỏng dữ liệu và gián đoạn công việc khi phải diệt virus, cài lại máy.

  4. Dùng phần mềm nguồn mở ở quy mô lớn sẽ tạo thế độc lập tự chủ cho quốc gia, tránh bị lệ thuộc vào những nhà cung cấp phần mềm độc quyền, tạo cơ sở thương lượng đàm phán về giá.


Phần mềm nguồn mở là gì?


Khi lập một phần mềm máy tính, người lập trình đầu tiên phải viết một chương trình nguồn (hoặc mã nguồn - source code). Chương trình nguồn được viết bằng một trong các ngôn ngữ lập trình (C, Java, Fortran, v.v....) gồm các lệnh tạo nên nội dung chương trình mà mọi người đã học ngôn ngữ lập trình đó đều hiểu được.


Ví dụ:              y=x+a


Go to 115


Đoạn chương trình trên gồm hai lệnh: đầu tiên tính biểu thức y=x+a sau đó chuyển đến thực hiện lệnh số 115.


Sau đó chương trình nguồn được dịch (compile) sang ngôn ngữ máy (mã máy – binary code) là ngôn ngữ mà máy tính đọc hiểu và thực hiện được (nhưng người thì nói chung là không hiểu). Chương trình dưới dạng mã máy được cài lên ổ cứng máy tính để máy đọc và thực hiện các lệnh theo yêu cầu.


Phần mềm nguồn mở (open source software) là những phần mềm được công bố cả mã nguồn và mã máy cho mọi người tự do: sử dụng, cho hoặc bán lại, tìm hiểu nội dung, thay đổi, cải tiến.


Một tên gọi khác là Phần mềm tự do (Free sofware, có đôi chút phân biệt trong khái niệm) là phần mềm phải công bố kèm mã nguồn mà mọi người dùng có thể:




  • dùng phần mềm cho bất kỳ mục đích gì (Tự do 0)

  • tìm hiểu xem phần mềm làm việc như thế nào và sửa đổi nó phù hợp với nhu cầu của người dùng (đọc và sửa mã nguồn rồi biên dịch lại ra mã máy để chạy). Nghĩa là người dùng điều khiển phần mềm chứ không phải phần mềm điều khiển người dùng. (Tự do 1)

  • phân phối lại để giúp người khác cũng được sử dụng (Tự do 2).

  • cải tiến phần mềm và công bố sự cải tiến đó công khai sao cho mọi người đều có thể sử dụng (Tự do 3).


Tuy nhiên, sự tự do nói trên cũng phải tuân theo một số điều kiện nhất định. Mỗi phần mềm nguồn mở được công bố kèm theo một giấy phép sử dụng (license). Có hàng chục loại giấy phép phần mềm nguồn mở khác nhau, tuân thủ các điều kiện cơ bản trên và khác nhau về các quy định chi tiết. Một trong các loại giấy phép phổ biến nhất là GPL (GNU General Public License).


Đại đa số phần mềm nguồn mở là miễn phí. Tuy nhiên, cũng có những phần mở có thu phí dưới các hình thức khác nhau (phí hỗ trợ, nâng cấp, ....) nhưng đều rẻ hơn phần mềm nguồn đóng rất nhiều.


Phần mềm nguồn đóng là những phần mềm chỉ được công bố dưới dạng mã máy (có thể miễn phí như Acrobat Reader hoặc có thu phí như Windows). Do đó người sử dụng chỉ có thể dùng phần mềm đúng như nó có, không thể tìm hiểu nội dung, sửa đổi, cải tiến gì được. Ngoài ra, các giấy phép phần mềm nguồn đóng quy định chặt chẽ về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng (vd: chỉ được cài trên một máy, ....).



Tóm tắt lịch sử và hiện trạng


Phần mềm nguồn mở đầu tiên được công bố năm 1977 là hệ điều hành Unix BSD có thu phí tượng trưng. Phong trào phần mềm nguồn mở thực sự phát triển từ khi công bố hệ điều hành Linux đầu tiên tổ hợp phần nhân của Linus Torvads và hệ điều hành Unix GNU của Stallman vào năm 1991. Như vậy lịch sử phần mềm nguồn mở mới chỉ chưa đầy 20 năm.


Cho đến nay, phần mềm nguồn mở đã và đang trở thành một phong trào phát triển cực kỳ mạnh mẽ, có ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực:




  • Hệ điều hành các máy chủ, từ cỡ lớn nhất (vd: mainframe System z của IBM chạy hệ điều hành SUSE Linux Enterprise Server) cho đến những loại máy chủ thông dụng nhất ( máy chủ web Apache, máy chủ email Qmail,... ).

  • Các loại ứng dụng từ chuyên biệt như quản trị doanh nghiệp ERP (OpenBravo),  cơ sở dữ liệu cỡ lớn Oracle, đến phổ thông như phần mềm văn phòng (OpenOffice) v.v.....


Trước đây khoảng 5 năm, phần mềm nguồn mở còn rất khó học, khó sử dụng. Hiện nay, phần mềm nguồn mở đã phát triển đủ độ chín, có thể học cài đặt, sử dụng trên máy để bàn rất nhanh, không khó khăn gì.


Ban đầu, phần mềm nguồn mở là một phong trào tự phát, các nhà lập trình làm việc tự nguyện ngoài giờ (và hiện cũng vẫn thế). Đến nay, phần mềm nguồn mở đã lớn mạnh, thực sự đang là một cuộc cách mạng lôi cuốn được các công ty tin học lớn hàng đầu thế giới như IBM, Oracle, Dell, Intel, ... (nhấn vào tên các công ty để biết thêm nội dung) tham gia ở những mức độ, quy mô khác nhau.


Một vài hàng tin ngắn dưới đây cho thấy quy mô ứng dụng phần mềm nguồn mở trong thực tế:




  1. Quốc hội Pháp đang bắt đầu một cuộc cách mạng của riêng mình: chuyển từ Windows sang phần mềm nguồn mở. Khi Quốc hội họp vào tháng 6/2007 tới, các nghị sỹ sẽ làm việc trên 1154 máy tính chạy Ubuntu Linux. (13-3-2007)
    (Nguồn: http://desktoplinux.com/news/NS6755477184.html )

  2. Ba công ty Brazin đang tiến hành khai triển các máy tính chạy Linux cho chương trình "Máy tính dành cho mọi người" của chính phủ Brazin. Dự kiến hàng tháng sẽ giao 10,000 máy, 50,000 máy đã được giao. Công ty không nói rõ tổng số máy sẽ giao là bao nhiêu. (13-2-2007)
    (nguồn: http://www.desktoplinux.com/news/NS8553667891.html )

  3. Tại triển lãm Giải pháp Linux Paris 30-1-2007, Hãng chế tạo ôtô lớn thứ hai châu Âu Peugeot Citroen đã ký với công ty phần mềm Novell hợp đồng khai triển 20,000 bộ Novell SUSE Linux cho máy tính cá nhân và 2,500 bộ phần mềm SUSE Linux Enterprise dành cho máy chủ.
    (nguồn: http://www.desktoplinux.com/news/NS9524633069.html )

  4. Hãng tin Bloomberg báo cáo rằng Linux đã chính thức thắng trên 14,000 máy tính của chính quyền bang Munich, Ðức sau một quá trình xem xét dài trong đó Microsoft đã giảm giá và đích thân Tổng Giám đốc Microsoft Steve Balmer đi vận động. (14-6-2004)
    (nguồn: http://www.desktoplinux.com/news/NS7137390752.html )

  5. HSBC, một ngân hàng lớn của Anh có 125 triệu khách hàng toàn cầu, 9,500 văn phòng với 284,000 nhân viên tại 76 nước, đã quyết định chuẩn hóa hệ thống Linux theo một hệ SUSE Linux  (ngoài hạ tầng Windows, HSBC có khoảng vài nghìn máy chủ Linux). (13-3-2007)


(nguồn: http://www.eweek.com/article2/0,1895,2103557,00.asp )




  1. Hà lan thống nhất dùng phần mềm nguồn mở:Chính phủ Hà lan đã đặt ra thời hạn cuối cùng là tháng 4/2008, tất cả các cơ quan chính phủ phải bắt đầu sử dụng phần mềm nguồn mở. Những đơn vị nào dùng phần mềm bản quyền phải có luận chứng trình duyệt.


(nguồn: AP


http://ap.google.com/article/ALeqM5gK-b7SFzG8QLvOOlfdt_cPMnFmwD8TGNLJ80 )


Như vậy có thể thấy rằng phần mềm nguồn mở đang được sử dụng trong một phạm vi rất rộng (từ hành chính, sản xuất, ngân hàng đến đại chúng) tại các quốc gia tiến tiến nhất. Không có lý gì tại Việt nam với niềm tự hào về trí thông minh dân tộc và trình độ phát triển còn thấp lại không thể ứng dụng được.


Tại Việt nam, phần mềm nguồn mở được coi là một hướng chiến lược trong phát triển tin học quốc gia. Tóm tắt một vài sự kiện gần đây:




  • Ngày 2/3/2004 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 235/2004/QĐ-TTg phê duyệt Dự án tổng thể "Ứng dụng và phát triển phần mềm nguồn mở ở Việt Nam giai đoạn 2004- 2008" (http://www.mic.gov.vn/details_law.asp?Lawdoc_ID=100323 )

  • QUYẾT ĐỊNH của Thủ tướng Chính phủ số 169/2006/QĐ-TTg ngày 17 tháng 7 năm 2006 “Quy định về việc đầu tư, mua sắm các sản phẩm công nghệ thông tin của các cơ quan, tổ chức sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước” nêu rõ “ Ưu tiên đầu tư, mua sắm sử dụng các sản phẩm phần mềm mã nguồn mở...”. (http://home.vnpost.vn/Portals/0/Vanban/Phapluat/181178176.doc)

  • Từ năm 2008, hơn 20 000 máy tính của các cơ quan Đảng sẽ chuyển sang dùng, hệ điều hành máy chủ và máy trạm là Linux, bộ phần mềm văn phòng mã nguồn mở OpenOffice (http://vietnamnet.vn/cntt/2007/10/752147/.)

  • Đến lượt ngành giáo dục bỏ Microsoft Office


ICTnews- Tất cả máy tính để bàn của ngành giáo dục cả nước sẽ chuyển sang sử dụng phần mềm văn phòng nguồn mở OpenOffice vào năm tới, coi đó là một chỉ tiêu thi đua.


Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa gửi công văn yêu cầu các Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học và cao đẳng trên cả nước khai thác và sử dụng bộ phần mềm văn phòng OpenOffice trong quản lý và giảng dạy.


Trong công văn, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định phần mềm OpenOffice với các môđul soạn thảo văn phòng (Writer), bảng tính điện tử (Spreasheet), đồ hoạ (Draw), trình chiếu (Presentation) và cơ sở dữ liệu (Base) hoàn toàn đáp ứng được các yêu cầu sử dụng trong công tác giảng dạy, tương đương với Microsoft Office. Việc mua bản quyền phần mềm Microsoft Office của Microsoft sẽ do Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) làm đầu mối, các đơn vị không được tự mua phần mềm này.


Ông Quách Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết việc cài đặt OpenOffice dự kiến sẽ bắt đầu triển khai đồng loạt trong toàn ngành giáo dục trong năm 2008. Để "ốp" các đơn vị trong ngành thực hiện, ông Ngọc nói sẽ đưa việc ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó có việc sử dụng phần mềm OpenOffice là chỉ tiêu thi đua trong ngành.


Ngoài OpenOffice, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu các Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học và cao đẳng sử dụng bộ gõ tiếng Việt mã nguồn mở Unikey và trình duyệt nguồn mở FireFox trong công tác giảng dạy.


Hiện nay, toàn bộ các máy tính của các cơ quan Đảng đã được chuyển sang dùng bộ phần mềm văn phòng Open Office. Bộ Thông tin và Truyền thông đã thành lập Hội đồng tư vấn đánh giá OpenOffice và dự kiến sẽ có hướng dẫn việc dùng Open Office trong các cơ quan nhà nước.


(nguồn: http://www.ictnews.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=7656&ChannelID=4# )



Một vài đặc điểm của phần mềm nguồn mở


Xây dựng một phần mềm nguồn mở gần giống như lắp đồ chơi Lego. Trên Internet có rất nhiều gói phần mềm linh kiện miễn phí mà bạn có thể tùy ý lựa chọn và lắp ráp ra bất kỳ phần mềm nào tùy thích. Thậm chí, có thể lấy nguyên một hệ điều hành, thêm bớt sửa chữa theo ý mình, đặt một tên khác (một hệ điều hành Linux Vinashin chẳng hạn). Cũng có thể chọn lấy những “đồ chơi” đã lắp sẵn là các phần mềm ứng dụng, tải về cài lên máy để dùng. Linh kiện Lego thì không thay đổi được, còn các “linh kiện” phần mềm có thể tháo ra xem, thay đổi, sửa chữa tùy thích nếu bạn có đủ trình độ. Tóm lại là hoàn toàn tự do và miễn phí, bạn chỉ phải tuân theo giấy phép nguồn mở đi kèm phần mềm đó. Khi viết một phần mềm nguồn mở, bạn đã kế thừa công sức, trí tuệ của cả tập thể phần mềm nguồn mở trên toàn thế giới.


Trên site http://sourceforge.net/ , một site lớn lưu trữ các dự án PMNM, hiện có 163,582 dự án phần mềm đăng ký với 1,739,131 user. Riêng số hệ điều hành Linux được theo dõi trên site DistroWatch.com là 365 bộ.


Việc công khai mã nguồn là một yếu tố quan trọng đảm bảo tính trong sạch, an ninh cho phần mềm nguồn mở. Vì bất cứ ai cũng có thể xem được mã nguồn nên cũng không ai có thể cài các đoạn mã độc (ăn cắp dữ liệu, virus, tạo cổng hậu,...) mà không bị phát hiện. Cẩn thận hơn, có thể rà soát lại từng dòng mã nguồn, sau đó tự biên dịch sang mã máy để dùng. Đây là một ưu thế của phần mềm nguồn mở trong các lĩnh vực nhạy cảm về an ninh. Khi dùng các phần mềm mã đóng, ta chỉ có một chỗ dựa duy nhất là tin tưởng vào hãng viết ra phần mềm đó. Trước đây vài năm, ở Mỹ rộ lên tin đồn là Microsoft có để cổng hậu trong Windows theo yêu cầu của FBI. Mặc dù Microsoft ra sức thanh minh nhưng điều đó không thể có kiểm chứng độc lập. Một nghiên cứu về ứng dụng phần mềm nguồn mở trong quân sự xem tại đây .


Một trong những khía cạnh an ninh và tiện dụngnổi bật của phần mềm nguồn mở hiện nay là nó hầu như không có virus và phần mềm gián điệp (spyware). Một nghiên cứu gần đây cho thấy hiện có khoảng 60.000 virus Windows (trong đó có vài trăm virus có sức tàn phá lớn), và khoảng 40 virus Linux (không có virus nào có sức tàn phá lớn). Một trong những lý do là những kẻ viết virus chưa tập trung vào Linux là môi trường còn ít phổ biến, nhưng đó không phải là lý do chủ yếu. Thiết kế an ninh tốt của các hệ Unix, Linux và nhiều lý do khác làm cho việc viết virus cho nó rất khó và cũng khó lan truyền, chi tiết xem thêm tại đây. Nếu như trước đây, virus Windows chỉ xóa file, làm hỏng hệ điều hành thì ngày nay các phần mềm gián điệp ăn cắp mật khẩu và thông tin gửi về cho chủ, tạo các cổng hậu trong máy cho người khác thâm nhập, điều khiển máy tính của bạn từ xa đang là mối lo cho nhiều tổ chức, doanh nghiệp trong thời buổi cạnh tranh hiện nay. Trên các hệ Linux hiện cũng có  chương trình chống virus nhưng chủ yếu là virus Windows để tránh lây nhiễm khi giao tiếp sang máy Windows.


Khi bắt buộc phải trả phí bản quyền thì phần mềm nguồn đóng tạo ra nhiều lãng phí. Mặc dù chỉ cần soạn văn bản dùng WinWord là đủ nhưng bạn buộc phải mua cả bộ MS Office. Chỉ cần duyệt và sửa bản vẽ đôi chút mà mua AutoCAD 4000USD là điều khó chấp nhận được. Nhất định đòi dùng Windows Vista sẽ kéo theo chi phí nâng cấp máy lớn.


Phần mềm nguồn mở tạo cơ hội cho người sử dụng chọn đúng cái mình cần và hơn cái mình cần mà không mất một khoản phí nào. Để soạn văn bản có thể dùng các phần mềm ít tính năng như Abiword, Kword cho đến bộ OpenOffice hoàn chỉnh. Hệ điều hành Ubuntu có từ những bản dùng cho máy cũ, cấu hình thấp Xubuntu, đến bản đẹp cho máy mạnh Ubuntu có đồ họa 3 chiều và cả bản dành cho máy chủ Ubuntu Server. Bản Kubuntu (dùng nền đồ họa KDE) được chọn vì giao diện đẹp nhưng không cần máy cấu hình cao, giống Windows nên người dùng dễ làm quen, kết nối vào mạng Windows dễ dàng.


So với các phần mềm Windows, phần mềm nguồn mở có ba nhược điểm chính(tạm thời):




  1. Trong một số lĩnh vực phần mềm nguồn mở chưa có được nhiều tính năng cao cấp tinh vi như phần mềm Windows ( ví dụ: phần mềm CAD như AutoCAD và xử lý ảnh như Photoshop). Điều này sẽ được khắc phục trong một tương lai gần vì hiện nay phong trào phần mềm nguồn mở đang phát triển rất mạnh.

  2. Số người am hiểu phần mềm nguồn mở còn ít, do đó việc học hỏi, hỗ trợ sử dụng còn khó khăn nhất là với các phần mềm máy chủ.

  3. Việc hỗ trợ các phần cứng chưa phong phú, đầy đủ như Windows. Tuy nhiên ở phạm vi công tác văn phòng hiện nay, vấn đề này giải quyết được. Hơn nữa, kinh nghiệm cho thấy việc hỗ trợ phần cứng của Linux cũng đang tiến rất nhanh trong thời gian gần đây.


Một vài kinh nghiệm triển khai phần mềm nguồn mở


Trước hết, cần phải nhấn mạnh đến quan điểm chiến lược: chung sống giữa phần mềm nguồn đóng và phần mềm nguồn mở trên cơ sở lựa chọnphù hợp với những đặc điểm, điều kiện và nhu cầu cụ thể. Mỗi loại phần mềm, thậm chí mỗi bộ phần mềm cụ thể có những điểm mạnh, điểm yếu riêng. Trong từng trường hợp cụ thể cần cân nhắc: những điểm mạnh đó có thật cần đến không và ngược lại những điểm yếu có ảnh hưởng gì đến công việc không?.


Chọn phần mềm, nhất là những phần mềm phải mua bản quyền cần dựa trên nhu cầu công việc cụ thể, không phải dựa trên những tính năng rất hay ho mà chẳng bao giờ dùng đến hoặc không thể dùng được trong thực tế do trình độ tổ chức quản lý hiện nay và trong một tương lai gần. Đây là một vấn đề tâm lý rất khó khắc phục, hậu quả của một thời kỳ dùng “chùa” phần mềm kéo dài. (Một trong những ví dụ tương tự là chọn điện thoại di động).


Có hai quan niệm sai lầm cần được khắc phục:




  1. Phần mềm nguồn mở khó học, khó cài đặt và sử dụng: hiện nay phần mềm nguồn mở đã phát triển đủ độ chín để người sử dụng bình thường theo tài liệu hướng dẫn chi tiết hoàn toàn có thể tự cài đặt và sử dụng dễ dàng trong một vài ngày. Thay vì nghe nói, nghi ngờ, .... tốt nhất bạn hãy bỏ ra một vài giờ để tự kiểm chứng.

  2. Ứng dụng trong phần mềm nguồn mở ít, không bằng Windows: ngược lại, hầu như trong mọi lĩnh vực ứng dụng (từ hệ điều hành cho siêu máy tính cho đến phần mềm kết nối điện thoại di động Nokia,...) đều có các phần mềm nguồn mở có sẵn trên Internet. Chỉ cần biết tìm kiếm đúng cách là có thể tự cài, thử dùng được ngay và tuyệt đại đa số là miễn phí. Thậm chí nếu cần có thể cài trực tiếp một số ứng dụng Windows (kể cả trò chơi) lên Linux.


Tin học văn phòng là một trong những lĩnh vực mà phần mềm nguồn mở hoàn toàn có thể thay thế được phần mềm Microsoft. Các nhu cầu của tin học văn phòng: soạn thảo văn bản, bảng tính, bản trình diễn; duyệt web, thư điện tử, lịch công tác cá nhân, xem video, nghe nhạc, xem và sửa bản vẽ CAD, xem và sửa file pdf,... hoàn toàn có thể thực hiện được trên bộ phần mềm Linux Kubuntu với hầu hết các tính năng tương tự như trên Windows XP và MS Office. Các dạng dữ liệu dùng chung, trao đổi được với các phần mềm Windows. Đặc biệt hầu như không phải đào tạo gì, chỉ hướng dẫn qua ban đầu, người dùng có thể tự tìm hiểu sử dụng được trong vòng vài ngày vì giao diện và cách hoạt động khá giống Windows. Các máy trạm Kubuntu hoạt động tốt trong một mạng Windows, truy cập và chia sẻ được các tài nguyên mạng với các máy Windows. Kubuntu chung sống tốt với WindowXP: cài ngay trên máy đã có WinXP sẽ có boot menu để thích khởi động hệ điều hành nào cũng được, dùng chung MyDocuments và chung các tài liệu của MS Office.


Các hệ Linux hỗ trợ toàn phần (full support) mã font Unicode do đó tiếng Việt gõ được cả trong các trường như Subject của email. Từ Kubuntu 7.10, font VNI cũng hiển thị và gõ được tiếng Việt trong OpenOffice . Font ABC cũ (.VnTime, .VnArial,...) không dùng được vì bị lỗi chữ “ư” nhưng có thể chuyển mã font sang unicode dễ dàng bằng cách chuyển mã qua clipboard dùng Unikey for Windows (xem ở đây).


Bộ OpenOffice là một bộ phần mềm văn phòng có các tính năng không thua kém gì MS Office và hoàn toàn có thể thay thế MS Office trong công tác văn phòng (OpenOffice có bản chạy trên Windows và Linux). OpenOffice mở được các file MS Office đã có, có thể đặt chế độ cho nó lưu lại các file mới là file MS Office, mang sang WinWord chẳng hạn mở ra bình thường, tóm lại là chung sống tốt với MS Office.


Một số vấn đề tồn tại và hướng giải quyết:




  1. Các bộ phần mềm ứng dụng dùng chung chạy trên mạng (Quản lý Kế hoạch công tác, Kế toán, Nhân sự, Dự án....) sẽ được xây dựng theo dạng dùng giao diện web (web-based). Điều này vừa phù hợp với xu hướng viết phần mềm hiện đại vừa cho phép truy cập ứng dụng từ cả hai loại máy trạm chạy Windows và Linux.

  2. Việc xem, sửa các file dự án viết bằng MS Project sẽ dùng OpenProj. Đây là một PMNM đọc được các file mpp, có các tính năng cơ bản giống MS Project. Tuy giao diện chưa đẹp và sử dụng không tiện bằng nhưng đủ dùng trong thực tế.

  3. Các phần mềm máy chủ sẽ được thiết kế, cài đặt lại trên cơ sở hỗn hợp Linux – Windows trong một mạng. Điều đó tạo cơ sở cho việc tự do lựa chọn các phần mềm ứng dụng chạy trên mạng sau này.

  4. Trong mỗi phòng, nhóm làm việc sẽ bố trí 1-2 máy Windows XP (nhưng dùng OpenOffice) có trang bị MS Project, AutoCAD có bản quyền chủ yếu phục vụ cho các công việc chuyển đổi định dạng file nếu cần.

  5. Một số phần mềm Windows (AutoCAD 2000, ...) có thể cài chạy trực tiếp trong Kubuntu thông qua phần mềm mô phỏng Windows wine.


Có hai việc khó khăn nhất khi triển khai PMNM: tâm lý ngại khó, ngại thay đổi của người sử dụng và thiếu một đội ngũ kỹ thuật lành nghề, ngay cả ở các công ty tin học lớn. Microsoft đã rất thành công trong việc “gây nghiện” cho toàn thế giới. “Cai nghiện” phần mềm là một công việc khó khăn chẳng kém gì cai nghiện ma túy. Vì vậy yếu tố then chốt là quyết tâm của lãnh đạo phải rất cao và có một đội ngũ kỹ thuật giỏi.


Việc cài đặt máy phải được hoạch định rất tỷ mỷ. Hệ thống an ninh của Linux không cho phép người sử dụng tự sửa đổi can thiệp vào hệ thống và người sử dụng nói chung cũng chưa biết gì nhiều để tự sửa. Các tài liệu hướng dẫn phải rõ ràng, tránh tối đa việc dùng dòng lệnh. Hiện nay, Linux đã phát triển qua giai đoạn phải phối hợp giao diện đồ họa với dòng lệnh của Windows 3.1 trước đây, tuyệt đại đa số công việc cài đặt dùng giao diện đồ họa được như Windows XP.


Những nghiên cứu tìm hiểu cho thấy: để phục vụ cho nhu cầu thực tế của Vinashin trong một tương lai gần, các phần mềm máy chủ nguồn mở hoàn toàn đáp ứng được. Trên hệ thống sẽ chỉ có các máy chủ Windows chạy những phần mềm đặc biệt chỉ chạy được trên Windows.


Cần chú ý là trong thời gian gần đây, phần mềm nguồn mở phát triển rất nhanh. Nếu so tính năng và tiện ích của Kubuntu 6.06 (ra đời tháng 6/2006) với 7.10 (tháng 10/2007) đã thấy nhiều tiến bộ vượt bậc. Vì vậy, những trục trặc, thiếu sót tạm thời chắc chắn sẽ được giải quyết trong một tương lai gần.



PHỤ LỤC:


BÁO CHÍ NÓI VỀ BẢN QUYỀN PHẦN MỀM


Báo VietnamNet (http://vietnamnet.vn/cntt/2006/07/593227/ )


Ưu tiên các sản phẩm phần mềm mã nguồn mở!


15:04' 20/07/2006 (GMT+7)


Đó là một trong số những quy định được nêu trong Quyết định số 169/2006/QĐ-TTg vừa được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (Trưởng ban chỉ đạo chương trình Công nghệ Thông tin Quốc gia) ký ngày 17/7/2006. Quyết định này quy định về việc đầu tư, mua sắm các sản phẩm CNTT của các cơ quan, tổ chức sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.


Theo quyết định, các cơ quan, tổ chức khi sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, vốn có nguồn gốc ngân sách Nhà nước hoặc vốn vay ưu đãi của tín dụng đầu tư và phát triển của Nhà nước (gọi tắt là nguồn vốn ngân sách) để đầu tư, mua sắm, thực hiện các dự án ứng dụng và phát triển CNTT (gọi tắt là dự án CNTT), phải ưu tiên mua sắm, sử dụng sản phẩm CNTT được sản xuất trong nước (gọi là sản phẩm CNTT). Đặc biệt, phải ưu tiên mua sắm,sử dụng các sản phẩm phầm mềm mã nguồn mở, do các doanh nghiệp trong nước khai thác, cung cấp.


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Báo An ninh thế giới cuối tháng (15/01/2007)


http://antgct.cand.com.vn/vi-vn/khoahoc-vanminh/2007/1/51638.cand


Bản quyền phần mềm trong sân chơi mới: Không thể nóng vội


Các chuyên gia CNTT đều có chung nhận định rằng, cần đến vai trò của Chính phủ trong việc điều phối, chủ trì đàm phán với Microsoft và các hãng bản quyền khác chứ không nên để các bộ, ngành và các "ông doanh nghiệp lớn" tự ý thực hiện mua bán để có thể mua được phần mềm với chi phí hợp lý cho phạm vi lớn, tránh lãng phí.


.............................


Về phía các DN lớn, cũng đã bắt đầu rục rịch quan tâm đến BQPM. Bộ Tài chính trở thành cơ quan Chính phủ đầu tiên dùng phần mềm có bản quyền đầy đủ trong toàn bộ hệ thống CNTT khi ký thỏa thuận với Microsoft để sở hữu vĩnh viễn 15.000 giấy phép sử dụng Office 2003 (mua từng đợt trong vòng 3 năm) với nội dung không đề cập đến một mức giá thành cụ thể nào.



Tiếp theo là Vietcombank ký thỏa thuận dùng 4.000 bản Office của Microsoft thông qua nhà phân phối của Hãng này tại Việt Nam là FPT (được biết hợp đồng này trị giá 3 triệu USD). Gần đây nhất, đến lượt mình, FPT tay phải bán cho tay trái với thỏa thuận ký với Microsoft cho phép FPT được sử dụng phần mềm máy trạm có bản quyền trên 4.500 máy tính để bàn và các máy tính xách tay trong toàn bộ hệ thống CNTT của công ty này từ tháng 10/2006 đến tháng 10/2009 (Được biết giá trị của thỏa thuận này là 1 triệu USD).


Đánh giá về các động thái này, bên cạnh ý nghĩa chứng minh ý thức về bản quyền của VN đã tăng lên, thì nhiều chuyên gia CNTT đưa ra nhận định rằng: đó là những hoạt động mang tính "đánh bóng thương hiệu" và không đứng trên quan điểm toàn cục dẫn đến giảm sức mạnh đàm phán về phương diện quốc gia.


Một chuyên gia CNTT còn lớn tiếng chỉ trích rằng: Việc 3 đơn vị nêu trên bỏ tiền ra mua BQPM chỉ thể hiện sự tính toán cá nhân ích kỷ của họ. Họ có tiền thì đứng ra mua, vậy thì các cơ quan, bộ, ngành, DN khác thì sao? Sự lãng phí kiểu "trưởng giả học làm sang" này còn chưa tính đến những khoản "hoa hồng" về tay kẻ trung gian là các đại lý phần mềm. Đơn giản, họ chèo kéo bán được cho các cơ quan, bộ, ngành, doanh nghiệp nhiều phần mềm bao nhiêu thì doanh số, lợi nhuận và hoa hồng của họ cũng nhờ đó mà tăng bấy nhiêu!--PageBreak--


Không vi phạm không có nghĩa là "mua gấp"


Theo các chuyên gia, không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ không đồng nghĩa với việc bỏ tiền ồ ạt ra để mua khi mà vẫn có những lời giải khác. Nếu chọn cách mua bản quyền phần mềm Microsoft để giảm tỷ lệ vi phạm bản quyền, chúng ta sẽ tốn một khoản chi phí khổng lồ. Hiện số máy tính đang sử dụng của chúng ta là khoảng từ 4-5 triệu chiếc, tính mức tăng trưởng 25%/năm, trong vòng 5 năm tới sẽ có khoảng 6 triệu PC mới sẽ được sử dụng, nghĩa là ta sẽ phải trả bản quyền khoảng 3 tỷ USD (6 triệu x 500 USD). Đó là chỉ tính những phần mềm thông dụng nhất.


Theo một tính toán khác của một cơ quan chức năng về CNTT, nếu Chính phủ mua bản quyền cho các cơ quan Nhà nước sẽ tốn khoảng 1 tỷ USD cho 1 hợp đồng giá trị 3 năm.


Trên quan điểm này, các chuyên gia CNTT đều có chung nhận định rằng, cần đến vai trò của Chính phủ trong việc điều phối, chủ trì đàm phán với Microsoft và các hãng bản quyền khác chứ không nên để các bộ, ngành và các "ông doanh nghiệp lớn" tự ý thực hiện mua bán để có thể mua được phần mềm với chi phí hợp lý cho phạm vi lớn, tránh lãng phí.


Một trong những biện pháp được giới CNTT đặt ra vừa là để tạo sức mạnh cho ngành CNPM Việt Nam, vừa để có ưu thế "đối trọng" cho chúng ta trên bàn đàm phán thương thảo về giá PM thương phẩm với các hãng phần mềm nước ngoài chính là Phần mềm nguồn mở. Một báo cáo mới đây của giới CNTT nhấn mạnh rằng: Cần phải có lộ trình cụ thể. Không có nước nào trên thế giới vừa vào WTO là có thể xóa bỏ được vi phạm BQPM bằng cách mua. Việc chúng ta cam kết về tôn trọng bản quyền sở hữu trí tuệ khi gia nhập sân chơi lớn không đồng nghĩa với việc ta phải "mua gấp" toàn bộ phần mềm với giá mà nền kinh tế và thu nhập quốc dân của chúng ta chưa chịu nổi. Rất nhiều hãng CNTT lớn nước ngoài như Intel, IBM, HP, SUN… đang ủng hộ Việt Nam và các nước đang phát triển phát triển Phần mềm nguồn mở.


Theo đó xu hướng chung trên thế giới với nền tảng phần mềm nguồn mở với chuẩn mở là Webservice, Web 2.0 tích hợp các ứng dụng trên nền Web sẽ tạo cơ hội cho người sử dụng có thể "miễn phí" sử dụng các phần mềm tiện dụng thông thường tương đương với Office. Chẳng hạn từ tháng 10 năm nay, Google đã cung cấp dịch vụ dùng miễn phí công cụ văn phòng Google Docs trực tuyến tại địa chỉ cho phép người sử dụng có thể soạn thảo văn bản trực tuyến tại Google mà có thể không cần đến Word trong vài thao tác cần thiết khi soạn thảo nhanh trên máy không cài Office.


Tại Việt Nam, Dự án tổng thể "Ứng dụng và phát triển Phần mềm nguồn mở ở Việt Nam giai đoạn 2004-2008" đang được thực hiện. Thực tế, cộng đồng CNTT Việt Nam đã tiếp cận và tham gia cộng đồng mã nguồn mở và đã có những sản phẩm phục vụ cộng đồng cũng như các ứng dụng cụ thể tại Văn phòng TW Đảng, Ngân hàng Sacombank, ACB, Đề án 112…


Tuy nhiên, cũng cần phải hiểu khái niệm "miễn phí" ở đây, không phải là "miễn phí vô tư". Theo ông Nguyễn Chí Công- Ban đề án 112 trước đây, tuy không mất chi phí bản quyền nhưng phần mềm nguồn mở vẫn cần đến chi phí cho dịch vụ kỹ thuật, chi phí đầu tư cho người sử dụng để họ có thể nắm bắt công nghệ, hiểu biết và tự tin vận hành, sau đó có thể tích hợp với các sản phẩm bên ngoài và tự phát triển những sản phẩm đặc thù. Cũng liên quan đến hướng phát triển phần mềm nguồn mở, hầu hết các giới chức CNTT đều chung ý kiến rằng, phát triển phần mềm nguồn mở không phải là để triệt tiêu phần mềm thương phẩm, và vì vậy cũng không thể vội vàng.


Hàn Phi



Báo Lao động


Bảo hộ quyền tác giả chương trình máy tính: Tăng tốn kém, thêm cơ hội


Lao Động số 44 Ngày 26/02/2007


(LĐ) - Để thực hiện cam kết về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), VN vừa vất vả trong chống vi phạm, vừa cần khoản kinh phí khổng lồ để mua bản quyền. Nhưng mặt khác, đây sẽ là cơ hội nếu công nghiệp phần mềm VN biết tận dụng để phát triển. Ngày 22.2, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 04/2007/CT-TTg. Với chỉ thị này, Chính phủ VN thể hiện cam kết mạnh mẽ các chuẩn mực về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; đồng thời cũng khẳng định bước hội nhập sâu của VN với cạnh tranh quốc tế và WTO. Tuy nhiên, đây cũng là bài toán hóc búa cho toàn bộ hệ thống hành chính VN.



Bài toán hai mặt

Trên thực tế, đây chỉ là bước cụ thể hoá những gì VN đã cam kết. Theo tinh thần Chỉ thị 04/2007/CT-TTg, Thủ tướng yêu cầu: Tất cả các bộ, ngành liên quan đều phải tuân thủ các quy định về SHTT đối với chương trình máy tính (sau đây gọi tắt là bản quyền phần mềm - BQPM); các cơ quan pháp luật phải tăng cường công tác bảo vệ quyền SHTT, xử lý những vi phạm trong công tác sử dụng, lưu hành, XNK... Đặc biệt, các bộ, ngành, địa phương phải đảm bảo bố trí dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) để thực hiện việc mua BQPM hợp pháp...

Như vậy, VN phải đồng thời thực hiện bài toán hai mặt cực kỳ nan giải là: Chống vi phạm BQPM và phép toán kinh tế với khoản kinh phí khổng lồ dành cho việc mua BQPM... Theo thống kê mới nhất của nhiều tổ chức PM thì tỉ lệ vi phạm BQPM tại VN cao nhất - nhì thế giới (hơn 90%).
Tuy nhiên, cái khó của chống vi phạm BQPM là ngoài ý thức pháp luật; hành lang pháp lý chưa chặt chẽ, hoặc chưa đủ mạnh thì có nguyên nhân từ chính các nhà sản xuất PM.
Từ lâu, nhiều quốc gia trên thế giới đã tố cáo các nhà sản xuất PM độc quyền công nghệ, đẩy giá bán BQPM lên quá cao.
Mặt khác, chính các nhà sản xuất cũng "đầu độc" bằng cách tạo kẽ hở kỹ thuật để người dùng có thể bẻ khoá và dùng trộm PM.
Theo các chuyên gia, đây thực chất là phương pháp "gây nghiện" và dần bắt người dùng lệ thuộc PM. Từ đó, bóp chết đối thủ cạnh tranh trong sản xuất, cung cấp PM tương tự và gặt hái tiền BQPM với giá cắt cổ.
Chính điều này buộc VN và nhiều quốc gia trên thế giới đối mặt với vấn đề tài chính khi mua BQPM. Hiện nay tại VN, dù không công bố, song các chuyên gia khẳng định: Bộ Tài chính, hàng loạt các ngân hàng... đã phải bỏ ra khoản tiền khổng lồ để có được bộ QBPM của Microsoft. Gần đây nhất, VMS MobiFone cũng phải bỏ ra hơn 5 tỉ đồng để có được BQPM cho khoảng 1.000 máy tính.
Theo các chuyên gia, nếu toàn bộ hệ thống hành chính tại VN mua BQPM thì đó là một núi tiền lên tới hàng trăm triệu USD. Bên cạnh đó, đối với những DN, đơn vị nhỏ thì phương án này là không thể thực hiện nổi.

Nguồn mở - con đường mở cho CNTT VN

Với bài toán hai mặt trên, vấn đề BQPM đang tạo sức ép cực lớn lên toàn bộ hệ thống hành chính của VN. Vậy đâu là con đường mở cho vấn đề BQPM tại VN?

Trong một diễn đàn về hội nhập WTO, bà Tôn Nữ Thị Ninh - Phó Chủ nhiệm UB Đối ngoại Quốc hội - cho rằng: Đây là thách thức, song cũng là cơ hội cho CNTT tại VN.

Cụ thể, VN có thể học tập quốc gia khác là tạo những PM nguồn mở (NM) có khả năng thay thế những PM lệ thuộc. Điều đó giúp VN phá thế độc quyền của các nhà sản xuất PM; hoặc buộc họ phải giảm giá bán PM.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã mạnh tay ứng dụng PMNM trong hệ thống hành chính nhà nước. Điều đó không chỉ giúp họ tự chủ, phổ cập tin học đến người dân (bởi PMNM dùng ngôn ngữ bản địa), mà còn ép các nhà sản xuất PM bán giá phải chăng; đồng thời tạo điều kiện cho công nghiệp PM trong nước.

Liệu VN có đủ khả năng thực hiện biện pháp này? Câu trả lời là VN hoàn toàn có thể và rất cần thiết áp dụng các biện pháp đó. Trên thực tế, tại VN đã có thời kỳ phong trào xây dựng PMNM nở nộ.

Cũng đã không ít các PMNM được tạo ra có thể thay thế hoặc thay thế cơ bản những PM lệ thuộc. Thậm chí việc áp dụng PMNM còn được phê duyệt và đưa vào dự án "Ứng dụng và phát triển PMNM ở VN giai đoạn 2004 - 2008"...

Tuy nhiên, do không có sự chỉ đạo thống nhất, sản phẩm làm ra chẳng thể phổ biến; bên cạnh đó là do đã bị "gây nghiện" nên PMNM của VN đã không được triển khai và áp dụng.

Phát biểu tại diễn đàn về PMNM, Thứ trưởng Bộ KHCN Bùi Mạnh Hải từng khẳng định: Vấn đề PMNM không phải là giải pháp, công nghệ, chính sách mà vấn đề chính nằm ở việc triển khai và thực hiện".

Cùng với quan điểm này, tiến sĩ Mai Anh - Chủ tịch Hội Tin học viễn thông HN - cũng kiến nghị: Cấp độ quốc gia nên ủng hộ những PM của riêng VN. Cần đưa PMNM vào nhà trường, để thanh niên, học sinh, sinh viên làm quen với việc tự lập trình, chứ không dựa vào các công cụ có sẵn.

Theo số đông các chuyên gia: Cùng với việc VN hoàn toàn có thể xây dựng những PM cho riêng mình, việc phát triển PMNM còn giúp VN vừa tránh những vi phạm ngoài ý muốn, đặc biệt còn tạo điều kiện cho công nghiệp PM tại VN phát triển.

Theo tính toán, nếu phát triển PMNM cho riêng mình thì mỗi năm, VN có thể tạo thêm 3.000 việc làm mới trong ngành CNTT; tăng doanh thu của ngành này thêm 750 triệu USD...



Các chuyên gia kiến nghị: VN cần phát triển PMNM để vừa thực hiện cam kết quốc tế, phù hợp với quy luật hội nhập, cạnh tranh; vừa giúp VN tự chủ về các chương trình PM; đặc biệt là giảm thiểu gánh nặng tiền BQPM và thúc đẩy công nghiệp PM trong nước phát triển.

Phạm Anh - Lê Minh







12/9/07

Hướng dẫn sử dụng và cài phần mềm vào Gutsy (tiếng Anh)

Site http://kubuntuguide.org/Gutsy có rất nhiều hướng dẫn sử dụng và cài bổ xung các loại phần mềm vào Kubuntu Gutsy 7.10.
Cần chú ý là cách cài phần mềm tại site này toàn dùng dòng lệnh (apt-get hoặc dpkg). Chỉ cần nhớ tên phần mềm, rồi tìm trong Adept Manager để cài thì trực quan hơn và đỡ gõ lệnh nhầm (trừ những phần mềm không có trong Adept Manager).

Một lỗi cài đặt hay gặp

Khi tải về các file deb và cài đặt thường gặp lỗi sau:
- Nhấn chuột trái vào file, chương trình cài GDebi xuất hiện kiểm tra các phần mềm phụ trợ (dependencies) đã có trên máy chưa, nếu chưa sẽ đưa vào danh sách tải về cài. Nhấn tiếp vào nút Install Packages thì chương trình chạy khá lâu rồi tự tắt, màn hình Installing không xuất hiện.
- Mở Terminal, cài bằng dòng lệnh:
sudo apt-get install <path>/<tên gói cần cài.deb>
thì bị báo lỗi E: Coudn't find package mặc dù đường dẫn (path) đúng. Đây là lỗi rất hay gặp trong Kubuntu 7.10, không rõ lý do tại sao. Các bản 6.10 và 7.04 không gặp lỗi này.

Cách khắc phục: thay cho apt-get, dùng lệnh sau:
sudo dpkg -i <path>/<tên gói cần cài.deb>
dpkg là phần mềm quản lý cài đặt cấp thấp (low-level) các gói deb của Debian. apt là phần mềm cấp cao hơn để dùng dpkg, trong đó có công cụ dòng lệnh apt-get và gói adept gồm các giao diện đồ họa Adept Manager, Adept Installer, v.v...
CHÚ Ý: nếu gói cần cài đã có đủ các phần mềm phụ trợ, thì chỉ cần lệnh sudo dpkg như trên là xong. Nếu cần cài thêm phần phụ trợ thì lệnh trên sẽ báo lỗi. Mở Adept Manager ra, tìm theo tên gói cần cài, trạng thái (status) của gói sẽ là BROKEN. Nhấn phím phải chuột chọn Request Install, Adept Manager sẽ tải các gói phụ về cài và cài tiếp gói cần cài đến khi xong.

12/8/07

Làm việc với hai màn hình

Các trường hợp sau ta phải làm việc với hai màn hình:
1- Cắm laptop vào máy chiếu.
2- Cắm thêm vào máy tính một màn hình nữa.
Khi đó có thể phải chỉnh độ phân giải, xoay màn hình (khi có màn hình dọc). Trong Kubuntu đã cài sẵn một công cụ ít người biết là xrandr để làm các việc trên. Tuy nhiên đây là công cụ dòng lệnh, khó dùng.
Mở Adept Manager, gõ xrandr vào ô Search, ta sẽ tìm thấy giao diện đồ họa của xrandr là grandr chưa được cài. Sau khi cài, grandr không xuất hiện trong KMenu vì vậy phải add bằng tay vào KMenu hoặc tạo shortcut hoặc chạy nó từ Run command.
Ngoài ra tại site http://www.albertomilone.com/urandr.html còn có một giao diện nữa là urandr có thể tải về cài. Sau khi cài, urandr xuất hiện trong KMenu - System.
Cũng có thể không cần cài hai giao diện trên. Vào KMenu-Systemsettings-Monitor&Display cũng có đủ các chức năng cần thiết.

Tôi đã thử dùng để hạ độ phân giải thì tốt (mặc định Kubuntu bao giờ cũng để ở độ phân giải cao nhất có thể). Xoay màn hình được, nhưng sau khi xoay, chuột không nhạy, khó điều khiển. Khi xoay trở lại vị trí đầu thì báo lỗi xung đột với KWin và bị mất panel (phải gõ panel vào Run command để khôi phục lại). Chưa thử với trường hợp hai màn hình. Nói chung như đã nói trước đây, trình xorg và các phần mềm khác liên quan đến đồ họa màn hình của Kubuntu chưa đủ độ chín. Có lẽ phải chờ thêm ít nữa.
Nếu có trục trặc gì khi thay đổi màn hình thì nhấn phím phải chuột vào Desktop, chọn Log out hoặc nhấn Ctrl+Alt+Del để khởi động lại máy.
Lưu ý là những thay đổi nói trên chỉ có giá trị tạm thời, khi khởi động lại máy là hết. Muốn thay đổi cố định phải dùng quyền root can thiệp vào file cấu hình của Xorg như đã nói trong một post trước.
Trong Kubuntu 7.10, chương trình Kx Generator để chỉnh sửa thiết lập của màn hình, bàn phím, chuột,... đã có sẵn trong kho phần mềm. Gõ "kxgenerator" vào ô Search của Adept Manager để tìm và cài. Cách dùng phần mềm này đã nói trong một post trước.

Hai kho phần mềm mới

Ngoài các kho phần mềm đã nói trong post trước, hiện có hai dự án xây dựng hai kho phần mềm có một số đặc điểm khác biệt:
1- Getdeb.net: Ubuntu có chính sách cập nhật chặt chẽ các phần mềm trong các kho chính thống. Điều đó có nghĩa là nếu bản OpenOffice 2.4 ra đời, nó chỉ được đưa vào kho cho người dùng cập nhật sau khi đã kiểm định, test cẩn thận và bạn sẽ phải chờ. Getdeb sẽ giúp người dùng bình thường dùng các phần mềm mới, version mới nhanh hơn.
2- http://cnr.com : cnr.com: dự án này có tham vọng tập hợp mọi phần mềm Linux (cả miễn phí và không) dưới dạng cài đặt one-click cho một số hệ Linux phổ biến (Fedora, Debian, Ubuntu, OpenSUSE...). Để dùng site này phải tải về cài một phần mềm client nhỏ.
Cả hai dự án này đều đang ở giai đoạn phát triển đầu nên số lượng phần mềm trong các kho không nhiều nhưng nó có những đặc điểm hay mà Adept Manager không có.

12/6/07

Tìm phần mềm cài lên Kubuntu 7.10

Tìm kiếm các phần mềm, cài đặt và chạy thử trên Kubuntu có lẽ là công việc hay, hứng thú và say mê khác hẳn khi dùng Windows. Các lý do chính như sau:

  • Kho phần mềm nguồn mở trên Internet rất phong phú (riêng các kho của Kubuntu có khoảng 23.000 gói phần mềm) và tuyệt đại đa số là miễn phí. Mỗi loại phần mềm có nhiều bản khác nhau do những nhóm khác nhau phát triển, thoải mái chọn và thử. Tìm phần mềm lại đơn giản: chỉ cần biết một vài keyword mô tả chức năng của phần mềm. Khi tìm được không cần lo lắng gì về bản quyền, crack, hạn dùng thử v.v...

  • Cách cài phần mềm vào Kubuntu rất khác nhau. Từ cài đặt đơn giản, convert trước khi cài, biên dịch từ mã nguồn cho đến cài thẳng phần mềm Windows thậm chí cả hệ điều hành Windows vào Kubuntu.

  • Phần mềm quản lý việc tìm kiếm, cài đặt phần mềm của Kubuntu được đánh giá là một trong những bộ phần mềm hay nhất trong các hệ Linux.



    Chi tiết hơn xem file "Tim kiem phan mem trong Kubuntu 7.10.pdf" tại các địa chỉ www.mediamax.com/zxc232http://savefile.com/projects/1064804

    12/4/07

    Các phần mềm CAD bản quyền trên Kubuntu 7.10

    Định dạng bản vẽ DWG của Autodesk đã trở thành chuẩn bản vẽ mặc nhiên (de-facto). Các nhà lập trình nguồn mở thành lập tổ chức Open Design xây dựng chuẩn mở OpenDWG tương thích với DWG. Các công ty phần mềm CAD lập nên consortium IntelliCAD xây dựng phần mềm nền IntelliCAD tương thích với DWG, sau đó các công ty thành viên tự bổ xung, sửa đổi thành sản phẩm của mình để bán.
    Qua xem xét sơ bộ, các phần mềm này:
    - Có giao diện và các tính năng rất giống AutoCAD. Được quảng cáo là người biết AutoCAD có thể dùng được ngay. Định dạng bản vẽ chuẩn là DWG.
    - Giá cao nhất khoảng 500USD.
    - Đều là phần mềm Windows nhưng có thể cài đặt dễ dàng trong Kubuntu (giống hệt như khi cài trong Windows) sau khi đã cài wine. Chạy và dùng được trong Kubuntu tuy có chậm hơn so với khi chạy trong Windows (nhất là khi mở bản vẽ lần đầu). Phần hiển thị và gõ tiếng Việt cần nghiên cứu thêm. Riêng hãng Bricsys có bản Bricscad for Linux (thực chất cũng chạy trên nền wine). Bản này đóng gói dạng rpm cho RedHat, dùng alien chuyển sang dạng deb cài chạy được trên Kubuntu.
    Vì vậy đây là một giải pháp tiềm năng cho CAD trong Kubuntu.

    12/1/07

    CAD và PDF trong Kubuntu 7.10

    Trong Kubuntu 7.10 có thể vẽ các bản vẽ dùng các chương trình CAD (kể cả bằng AutoCAD 2000). Ngoài ra có thể soạn, tạo file PDF (mà không cần tới Adobe Acrobat); đọc file pdf bằng Adobe Reader, Kpdf; sửa, ghi chú vào file pdf bằng Foxit for Windows, pdfedit.
    Tài liệu hướng dẫn có tại:
    1- http://savefile.com/projects/1064804
    2- http://www.mediafire.com/zxc232